Ziekteverzuim en de instroom van de WIA nemen toe als het doorbetalen van loon bij ziekte voor werkgevers wordt beperkt. Het Centraal Plan Bureau (CPB) stelt dit na doorrekening van de motie Voortman. Het Kamerlid (GroenLinks) wil de loondoorbetaling bij ziekte beperken tot 6 maanden voor werkgevers tot circa 10 werknemers en tot één jaar voor werkgevers tot circa 250 werknemers. Daarna zou een collectieve verzekering de doorbetaling moeten verzorgen.

Alternatieve varianten
Het CPB heeft ook varianten van de motie Voortman doorgerekend op basis van een gedeeltelijke collectivisering van loondoorbetaling door verschillende bedrijfsgroottes. Een groot gedeelte van de loonsom wordt betaald door een klein aantal bedrijven met veel werknemers: 1 procent van de werkgevers heeft meer dan 250 werknemers in dienst, maar deze groep heeft wel een gezamenlijk loonsomaandeel van 55 procent.

De collectieve kosten van deze regeling voor doorbetaling bij ziekte bedragen 600 miljoen euro. Een variant – een collectieve loondoorbetaling vanaf 1 jaar in plaats van zes maanden alleen voor kleine bedrijven tot 10 werknemers – kost bijvoorbeeld veel minder. De extra kosten zijn dan minder dan 50 miljoen euro per jaar. Als er een collectieve regeling zou komen voor ziektekosten na één jaar voor álle bedrijven in Nederland, dus ook als je meer dan 250 werknemers hebt, dan worden de kosten geraamd op 1,3 miljard euro.

‘Minder inspanning werkgevers’
De ramingen staan in de notitie ‘Collectiviseren loonbetaling: doorrekening motie Voortman’ die het CPB gisteren naar buiten heeft gebracht. Het CPB stelt: “Het ziekteverzuim en de WIA-instroom nemen toe doordat werkgevers zich in een collectief gefinancierde loondoorbetaling minder zullen inspannen om ziek personeel te voorkomen of weer aan de slag te krijgen. Op de lange termijn treedt een verlies van werkgelegenheid op van ongeveer 0,1 procent, omdat extra WIA-instroom een afname betekent van het aantal personen dat beschikbaar is voor de arbeidsmarkt.”

Risicoselectie
Aan de andere kant is het volgens het CPB denkbaar dat werkgevers makkelijker personeel aannemen als ze niet twee jaar voor ziekte hoeven op te draaien. Het CPB: “Loondoorbetaling bij ziekte is onderdeel van hervormingen die hebben bijgedragen aan een vermindering van ziekteverzuim en instroom in arbeidsongeschiktheidsregelingen. Maar deze hervormingen hebben mogelijk ook geleid tot risicoselectie in personeelsbeleid en zijn waarschijnlijk minder effectief bij kleine werkgevers. Mogelijk is een collectieve verzekering tegen de loondoorbetalingsverplichting voor kleine bedrijven een goedkopere optie dan een private verzekering.”

Preventie en re-integratie
Voor grote bedrijven ligt een collectieve loondoorbetaling echter minder voor de hand. Voor werkgevers betekent het voorstel volgens het CPB dat zij minder individueel risico lopen op langdurig ziekteverzuim en dat de administratieve en organisatorische lasten die samenhangen met de re-integratie van zieke werknemers verminderen. Deze risico’s echter geven werkgevers prikkels om te investeren in preventie en re-integratie. Een gedeeltelijk collectieve loondoorbetaling vermindert deze prikkels, waardoor ziekteverzuim gemiddeld toeneemt.

Minister Lodewijk Asscher van Sociale Zaken liet eerder in een weten dat hij de duur dat werkgevers een zieke werknemer moeten doorbetalen voor kleine ondernemers wil beperken tot een jaar. De periode daarna zou het collectief verzekerd moeten worden.

Asscher: ,,Als je enige werknemer ziek wordt en de vervanger vervolgens ook, kun je failliet gaan. Daar wil ik wat aan doen. Kleine ondernemers zouden 1 jaar zelf moeten betalen en dan regelen we het tweede jaar collectief, dus met overheid, werkgevers en werknemers.”